Congres Zorgzame Buurten

31 oktober | 08:30 – 13:00 uur | OASE Rotterdam

Hoe draagt een zorgzame buurt bij aan de mentale gezondheid van haar buurtbewoners?

Daarover gaan we samen in gesprek tijdens het Congres Zorgzame Buurten. Dit congres is onderdeel van Festival Gezond Verstand en is er voor iedereen die zich inzet voor een sterke en zorgzame buurt. Voor professionals uit het formele en informele veld, van welzijnsorganisaties tot betrokken buurtbewoners.

Haal je ticket(s) hier

Samen voor mentale gezondheid!

Het congres biedt verdieping op het thema ‘mentale gezondheid en de buurt’ en laat zien hoe belangrijk samenwerking is om buurten gezonder en sterker te maken. Tijdens deze dag komen thema’s aan bod als: de kracht van gemeenschapszin, de verbinding tussen welzijn en zorg en het doorbreken van taboes rondom mentale gezondheid. Er komen ervaringsdeskundigen aan het woord, we gaan aan de slag in workshops en delen met elkaar. Zo ontstaat er deze ochtend én middag een gezamenlijk geleefde ervaring.

Programma

09:30 – 10:30
Plenaire opening

Festival Gezond Verstand wordt georganiseerd door Welzijnscoalitie Delfshaven en Zorgvrijstaat.

Onze dagvoorzitter is Daniël Grmazion. Daniël gaat in gesprek met Manou Lourens en Colin Giroth om te horen hoe zij denken over mentale gezondheid in de buurt. Jan Smelik gaat in op de kracht van lokale initiatieven. Afsluitend nemen Sherida Pengel en Nabil Bantal je mee in de wereld van formele en informele zorg.

10:45 – 11:30
Zorgzame sessies | Ronde 1

Sessie 1:
Het ongemak van aannames en de kracht van het doorbreken daarvan

Met Ditta Terpstra.

Een interactieve workshop over diversiteit, empathie en het bouwen van zelfwaarde bij kinderen.

Onbewuste aannames beïnvloeden onze blik op diversiteit en contact. Kinderen groeien op in een wereld vol diffuse signalen over wie erbij hoort — en wie niet. Die signalen en/of het niet herkennen ervan, kunnen het zelfbeeld en de mentale gezondheid diep beïnvloeden. Aan de hand van verrassende oefeningen en een ontroerend praktijkverhaal leer je anders kijken én denken. Geen snelle oplossingen, wel echte verbinding. Durf jij je aannames op te sporen?

Sessie 2:
Maak je buurt sterker

Jan Smelik en Bram Dingemanse openen het gesprek over duurzaamheid.

30% van de lokale sociale initiatieven heeft financiën als grootste probleem. Omvallen komt dichterbij. Als het maatschappelijke weefsel zo belangrijk is, hoe zorgen we dan voor bestaanszekerheid? Jan deelt ervaringen uit Austerlitz en legt uit wat Nederland Zorgt voor Elkaar wil bereiken. Bram laat zien welke lessen in tien jaar Delfshavense experimenten zijn geleerd. In de interactie willen we samen perspectief ontdekken.

Sessie 3:
Wat de taal over ons zegt, of niet

Met Nabil Bantal

Wat onthult taal over onze mentale en morele wereld en wat blijft onuitgesproken? In deze workshop verkennen we taal als neurologisch, sociaal en ethisch fenomeen met een unieke blik vanuit de psychiatrie. Via een ervaringsgerichte luisteroefening onderzoeken we hoe betekenis verschuift wanneer we anders leren luisteren. Samen bouwen we aan een gedeelde wijktaal als vorm van zorg: een raamwerk dat verbindt, verdiept en uitnodigt tot samenwerking.

11:45 – 12:30
Zorgzame sessies | Ronde 2

Sessie 1:
Matchtafel Mentale Gezondheid

Met Sharida Pengel.

In Amsterdam Zuidoost zijn er grote uitdagingen rondom mentale gezondheid. Veel bewoners durven de stap naar de reguliere GGZ niet te zetten, ze komen op lange wachtlijsten terecht en een GGZ-behandeling blijkt niet altijd passend.

Bij de Matchtafel sluit een diverse groep professionals en ervaringsdeskundigen uit verschillende domeinen aan, om vervolg te geven aan casussen van bewoners met mentale disbalans. Het doel is beter aan te sluiten bij de behoeften en cultuur van bewoners en de instroom naar de GGZ te verminderen. We gebruiken de collectieve kennis en ervaring om bewoners te matchen met een betekenisvolle herstelmogelijkheid in de wijk zodat ze direct verder kunnen met het proces van herstel.

Sessie 2:
Helende gemeenschappen

Met Alexander Hogendoorn en Martijn Anthonio.

In de workshop gaan we in op de beweging die Zorgvrijstaat maakt met Community Based Sociotherapie, om zo bij te dragen aan het versterken van trauma sensitieve gemeenschapskracht en helende omgevingen. We verkennen met elkaar wat helende gemeenschappen zijn, hoe je deze ontwikkelt of onderhoudt. In een tijd waarin buurtplekken en gemeenschappen steeds belangrijker worden gevonden om psychisch welbevinden te bevorderen is er nog weinig aandacht voor hoe je dat in de praktijk voor elkaar krijgt. In de workshop gaan we op zoek naar hoe jouw gemeenschap gezond kan blijven bijdragen aan psychisch welbevinden.

Sessie 3:
Voor elkaar boksen

Met Colin Giroth.

Samen met ZorgVrijStaat, GGZ-zorgverleners, studenten Social Work en vele deelnemers heb ik Voor Elkaar Boksen gemaakt tot het herstelinitiatief dat het nu is. Wekelijks komen jongeren uit Rotterdam-West samen om hun thema te bespreken, dat ik omzet naar een training. Actie is actueel en direct toepasbaar. Ik werk met fysieke beweging, lichaamsbeleving, emotieregulatie, zelfbeeld, contact, spel en structuur. Voor Elkaar Boksen helpt je fysiek en mentaal sterker te worden, zodat je anders omgaat met externe druk en innerlijke onderdrukking. Doe je mee?

12:30 – 13:00
Plenaire afsluiting

Plenaire afsluiting

Afsluitende woorden van de dagvoorzitter. Daniel is langs alle sessies gegaan. Wat viel hem op en wat kunnen we meenemen ter inspiratie? Er is ruimte om samen onze ervaringen te delen. Vanaf 13:00 uur is iedereen uitgenodigd voor een buurtlunch in de wijk.

Tien dagen lang vindt het Festival Gezond Verstand plaats. Geniet van een veelzijdig programma. Sluit gerust aan.

Programma

De sprekers

Ditta Terpstra

Mijn jonge jaren bracht ik door in Suriname. Na onze komst naar Nederland voelde ik me een uitzondering — ik kende de ongeschreven regels niet en werd op school gepest. Dat durfde ik aan niemand te vertellen. Die ervaring heeft me gevormd. Gaf me de gevoeligheid om te horen wat er niet gezegd wordt en stelt me in staat om echte verbinding te maken. Nu werk ik met kinderen die hulp nodig hebben om gezien te worden. Ik help hen hun stem en zelfwaarde te vinden, zodat ze kunnen uitgroeien tot betrokken Rotterdammers die hun gemeenschap versterken.

Jan Smelik

Jan is basisarts en houdt zich 40 jaar bezig met advisering in de zorg. Hij is eigenaar van het bureau samhealth, dat organisaties inzicht biedt in wat patiënten en zorgverleners werkelijk beweegt. Verder is hij een actieve burger in de frontlinie. Oprichter van Austerlitz Zorgt en algemeen coördinator van Nederland Zorgt Voor Elkaar. Lid van de Kwaliteitsraad van het Zorginstituut. Hij heeft een gedegen kennis van de systeemwereld van de zorg, maar denkt vanuit de leefwereld van de burger.

Bram Dingemanse

Met plezier woon ik met mijn vrouw in Middelland en beweeg ik me als knopenlegger door Delfshaven. Het is mooi om zoveel parels in Rotterdam-West met elkaar te verbinden.

Om gemeenschappen te zien ontstaan en daaruit weer netwerken geboren zien worden. Binnen de Welzijnscoalitie, die dit rijke palet onderkoepelt, speel ik een rol in het kernteam. Met overtuiging vertel ik onze verhalen, ook verder in het land en bij overheden en instellingen. Bottom-up werken we mee aan een systeem-transitie die buurtkracht weer centraal gaat stellen.

Manou Lourens

Manou Lourens is spreker, trainer en consultant met een diepgewortelde ervaring in herstel. Zij werkte als verandermanager binnen de overheid, maar liep verschillende hersenschuddingen op waardoor zij haar baan kwijtraakte en zorgafhankelijk werd. Haar zoektocht naar hulp leidde tot verkeerde diagnoses, maar ook tot het hervinden van regie. Manou gelooft in de kracht van verbinding van mens tot mens. Ze wandelt graag in de natuur, houdt ervan nieuwe mensen te ontmoeten en geniet volop van het leven, met een lach als kompas.

Martijn Anthonio

Martijn Anthonio is burger onderzoeker en begeleidt bij Zorgvrijstaat stagiaires social work van de Hogeschool Rotterdam. Hij zet zich ook in voor het creëren van zorgzame gemeenschappen in de wijk, via thema bijeenkomsten over zorg in de laatste levensfase en het belang van een persoonlijk sociaal netwerk. Hij onderzoekt ook hoe wijkbewoners samen een burencirkel organiseren als eigen steunsysteem. Daarnaast is hij geïnteresseerd in het versterken van zelfregie en herstel van LHBTI+ personen.

Sherida Pengel

Sherida Pengel woont en werkt als zelfstandig Consultant en Psychosociaal Gedragstherapeute. Vanuit haar jarenlange ervaring in de hoger management helpt ze organisaties met vraagstukken rondom Vitaliteit in Inclusieve werkomgevingen. Vanuit haar praktijk begeleidt ze veelal professionals en personen met een migratie achtergrond die te maken hebben met mentale issues en levensvragen. Sherida is co-founder van CCMW (Collectief Cultuursensitief Mentaal Welzijn) waarmee zij in Amsterdam Zuidoost een verbindende schakel vormt voor domein overstijgende samenwerking Mentale Gezondheid in de wijk.

Nabil Bantal

Nabil Bantal is psychiater en schrijver uit Rotterdam. Hij verkent de raakvlakken tussen psychiatrie, filosofie en samenleving, met bijzondere aandacht voor neurodiversiteit, ethiek en zorgzame gemeenschappen. In zijn werk zoekt hij naar taal voor menselijke kwetsbaarheid en veerkracht binnen een complexe wereld. Bantal spreekt en schrijft over hoe wetenschap, cultuur en zorg elkaar beïnvloeden. Zijn stijl is kritisch, onderzoekend en menselijk — altijd gericht op verbinding tussen hoofd, hart en samenleving.

Alexander Hogendoorn

Alexander Hogendoorn is docent Social Work en als docent-onderzoeker verbonden aan het Lectoraat Sociale Innovatie van Hogeschool Rotterdam. Hij richt zich daarin met name op het versterken gemeenschapskracht en het samenspel tussen informele sociale infrastructuren en o.a. de (forensische) GGZ. Hij is een van de initiatiefnemers van Zorgvrijstaat en houdt zich daar met name bezig met verschillende aspecten van zelfregie en herstel.

Daniel Grmazion

Daniel Grmazion — intercultureel verbinder, spreker en moderator, en oprichter van Modern AfriQa. Met zijn achtergrond en passie voor samenredzaamheid leidt hij gesprekken en verbindt verschillende stemmen en nieuwe perspectieven. Hij brengt een ervaring mee in het overbruggen van culturele verschillen en het stimuleren van samenredzaamheid: “zijn kennis van twee werelden” zet hij in om ontmoetingen te creëren en vooroordelen tegen te gaan.

Colin Giroth

Details

Locatie: OASE, Schiehaven 15A
Datum: 31 oktober 2025

08:30 uur Deuren open voor koffie ontvangst
09:30 – 13:00 uur Congres + Buurtlunch in de wijk

13:00 uur + Een middag beleven en meedoen in de wijk binnen het reguliere programma van Festival Gezond Verstand

Prijs: € 27,50

Haal je ticket(s) hier